Józef Piłsudski. Polityk z wizją

źródło: Archiwum

Józef Piłsudski (1867–1935)

źródło: Archiwum autora

Pogrzeb serca Piłsudskiego, które złożono w grobie jego matki na wileńskim Cmentarzu na Rossie (1936 r.)

„Od lat najmłodszych myślałem tylko o służeniu Polsce i marzyłem o wielkości" – mówił Józef Piłsudski, który stał się pomnikiem za życia. Choć nie szczędził Polakom ostrych słów, zaskarbił sobie miłość milionów.

Józef Piłsudski urodził się 5 grudnia 1867 r. na Litwie w położonym 60 kilometrów od Wilna Zułowie. Podobno – choć nie wiadomo, czy to prawda, czy tylko część jego do dzisiaj żywej legendy – owego 5 grudnia 1867 r., kiedy przyszedł na świat, do drzwi modrzewiowego dworu w Zułowie załomotali carscy żołnierze, by sprawdzić, dlaczego w nocy wielki, 12-izbowy dwór jest cały oświetlony i czy czasem nie odbywa się tu jakieś konspiracyjne spotkanie Polaków. Działo się to w dobie szalejącego carskiego terroru po powstaniu styczniowym i podobne łomotania do polskich drzwi były bolesną codziennością. Gdy stwierdzili, że nic nieprawomyślnego się nie dzieje, a tylko rodzi się u Piłsudskich kolejne, czwarte już dziecko, odjechali spokojnie. Wtedy jeszcze nikt nawet nie podejrzewał, że właśnie tego dnia Polska zyskała człowieka, który ją wyzwoli, zmieni, a ściślej mówiąc – zbuduje na nowo.

Zawadiaka o czystych rękach

„Urodził się Litwinem, jest fanatycznym polskim patriotą. Nie jest organizatorem. Zawadiaka, konspirator. Czyste ręce" – pisał w 1908 r. w opinii o Józefie Piłsudskim Oskar Hranilović von Czvetassin, jeden z szefów austriackiego wywiadu. Warto dzisiaj przywołać tę krótką, a przecież wyczerpującą opinię. Po pierwsze, z uwagi na owe „czyste ręce" – rzecz...